Vilja aðgerðir strax: Ráðherra veitir ekki fund

Frétt frá 21.október 2025 af mbl.is

https://www.mbl.is/frettir/innlent/2025/10/21/vilja_adgerdir_strax_radherra_veitir_ekki_fund/

Fjórar mæður barna með sérþarfir sem hafa fengið sig fullsadda af aðgerðaleysi stjórnvalda hafa nú stofnað undirskriftalista þar sem kallað er eftir tafarlausum aðgerðum vegna barna á biðlistum eftir greiningu, þjónustu og stuðningi.

Vigdís Gunnarsdóttir, sem staðið hefur í ströngu við kerfið vegna fimm ára sonar síns, er ein af fjórmenningunum. Sonur hennar hefur lengi þurft að bíða eftir að komast að hjá talmeinafræðingi.

Hún segir að ákallið hafi lengi verið til umræðu meðal mæðranna, en í kjölfar fyrirspurnar Guðrúnar Hafsteinsdóttur, formanns Sjálfstæðisflokksins, um biðlista barna í heilbrigðiskerfinu á Alþingi í síðustu viku hafi hópurinn ákveðið að slá til. Fyrirspurn Guðrúnar kom í kjölfar greinar Vigdísar.

Auk Vigdísar koma að verkefninu þær Þuríður Sverrisdóttir, Júnía Kristín Sigurðardóttir og Stefanía Hulda Marteinsdóttir en verkefnið er í samstarfi við Einhverfusamtökin. 

„Fjórar mæður sem vilja reyna að gera eitthvað“

Á vefsíðunni bidlisti.is er ekki aðeins undirskriftalisti en þar geta foreldrar deilt eigin reynslu. Vigdís segir síðuna ætlaða sem vettvang fyrir foreldra og aðstandendur til að segja frá raunveruleikanum, af því „á bak við hverja tölu á biðlista er barn og fjölskylda“.

„Við erum bara fjórar mæður sem vilja reyna að gera eitthvað,“ segir Vigdís og tekur fram að hópurinn vilji virkja samfélagið til að grípa þau börn sem þurfi á aðstoð að halda „á meðan ráðamenn gera það ekki“. 

Eins og fyrr segir hefur hún verið í baráttu við kerfið vegna sonar síns sem glímir við málþroskaröskun.

Hægt að skrifa skýrslur en planið óljóst

mbl.is hefur áður greint ítarlega frá máli Vigdísar. Erindi hennar til heilbrigðis-, félagsmála- og forsætisráðuneytisins, sem sneri að rammasamningi Sjúkratrygginga Íslands og talmeinafræðinga, var vísað frá á þeim forsendum að vinna væri þegar hafin við úrbætur.

Í kjölfarið birtist skýrsla í júní um þjónustu talmeinafræðinga við börn.

„Það er hægt að skrifa skýrslur og segjast vera að gera eitthvað, en það er aldrei einhvern veginn hægt að segja nákvæmlega hvað planið sé, hvenær eitthvað verði tilbúið eða gefa einhvern tímapunkt,“ segir Vigdís.

Einstaklingum ekki veitt viðtöl

Hún segir jafnframt að hún hafi reynt að bóka fund með Ölmu Möller heilbrigðisráðherra eftir útgáfu skýrslunnar en fengið þau svör að einstaklingum séu ekki veitt viðtöl. Þegar hún bauðst þá til að fá með sér fulltrúa Einhverfusamtakanna, sem hún situr í stjórn hjá, hafi engin svör borist.

Það sama eigi við um félags- og húsnæðismálaráðherra. Að sögn Vigdísar bárust þau svör að mögulegt væri að fá fund með Ingu Sæland eftir ellefu vikur.

„Ég er alveg sammála því að mikilvægt sé að unnið sé að framtíðarskipulagi og nauðsynlegri vinnu. Þetta tekur tíma og ég er sammála því. En ég bara get ekki keypt það að ekki sé hægt að gera einhverjar ráðstafanir tímabundið til að grípa þessi börn sem hanga þarna árum saman á biðlistum – að það sé ekki hægt að grípa þau með reglugerðum eða öðrum bráðabirgðaúrræðum,“ segir hún.

Börnin alls staðar látin bíða

Vigdís segir að nýi undirskriftalistinn sé umfangsmeiri en sá sem hún stóð sjálf fyrir fyrr á þessu ári, þar sem nú eigi hann við biðlista margra stofnana og málið snerti því mun stærri hóp fólks.

„Við erum bara að herja á þessi biðlistamál fyrir allt sem í raun tengist fötluðum börnum: Greiningarstöðina, Geðheilsumiðstöðina, talmeinafræðinga – börnin eru bara alls staðar alltaf að bíða.“

„Klárlega mismunun“

Vigdís setur jafnframt fram spurningarmerki við hve vel sé farið eftir biðlistum en sjálf segist hún hafa heyrt af ungum dreng sem einungis þurfti að bíða í tvær vikur eftir að komast að hjá talmeinafræðingi.

Til samanburðar var sonur Vigdísar á biðlista í tvö og hálft ár á sínum tíma.

„Ég held að það sé ekkert alltaf farið eftir biðlistanum nákvæmlega.“

Segir Vigdís að grunur liggi á um að drengurinn hafi komist fyrr að en aðrir vegna þess að hann glími ekki við fötlun og sé því auðveldara að veita honum meðferð.

„Þetta er alveg klárlega mismunun sem er í gangi. Það er verið að handvelja af listum.“